Pek de nasıl yazılır TDK ?

Pek de Nasıl Yazılır TDK? Doğru Yazım, Tarihsel Arka Plan ve Güncel Tartışmalar

“Pek de” ifadesinin yazımında en sık rastlanan hata, “pekte” biçimidir. Türk Dil Kurumu’nun yazım kurallarına göre buradaki de ögesi bağlaçtır ve daima ayrı yazılır: pek de. Bu kural, bağlaç olan de/da’nın her zaman ayrı yazılması ilkesine dayanır. :contentReference[oaicite:0]{index=0}

“Pek de” Neden Ayrı Yazılır?

“Pek”, derecelendirme bildiren bir zarf; “de” ise dahil olma/ekleme anlamı katan bir bağlaçtır. Bağlaç olan de/da hiçbir zaman bitişik yazılmaz, ayrıca “ta/te” biçimine de dönüştürülmez: “Güzel, pek de zor değil.” (“pekte” ya da “pek te” değildir). Bu kural TDK’nın yazım kılavuzunda açık biçimde yer alır. :contentReference[oaicite:1]{index=1}

Hızlı Kontrol Listesi

• Doğru: pek de iyi değil; pek de emin değilim.
• Yanlış: pekte iyi değil; pek te emin değilim.

Tarihsel Arka Plan: “dahi”den “de/da”ya

Bağlaç olan de/da’nın kökeni, eski metinlerde sık görülen “dahi” sözüne gider. Eski Türkçe ve Osmanlı Türkçesi metinlerinde “dahi” ve işlevdaş bağlaçlar (yeme “ve, dahi, … da” gibi) ekleme anlamı taşır; zamanla konuşma dilinde kısalıp bugünkü de/da bağlacına dönüşmüştür. Bu bağlama işlevinin sürekliliği, tarihî dilbilgisi kaynaklarında ve ders notlarında izlenebilir. :contentReference[oaicite:2]{index=2}

Günümüzdeki Akademik ve Uygulamalı Tartışmalar

“De/da” bağlacının yazımı eğitimde ve editörlükte hâlâ en çok düzeltme yapılan başlıklardan biridir. Tartışmanın odağı üç noktada toplanır:

1. Ayrı mı, bitişik mi? TDK, bağlaç olan de/da’nın her zaman ayrı yazılacağını, ek olan -de/-da (bulunma hâli) ile karıştırılmaması gerektiğini vurgular. “Pek de”deki unsur bağlaçtır; bu yüzden ayrı yazılır. :contentReference[oaicite:3]{index=3}
2. “ta/te” olur mu? Bağlaç, hiçbir koşulda “ta/te” biçimine dönüştürülmez. Yani “pek te” yanlıştır. Resmî kılavuzlarda uyarı notu olarak özellikle belirtilir. :contentReference[oaicite:4]{index=4}
3. Vurgu ve noktalama ilişkisi: Bağlaç, vurguya göre okunuşta öne çıksa da yazımda değişmez; ayrı yazım korunur. Uygulamalı kılavuzlar ve ders notları bu noktayı örneklerle açıklar. :contentReference[oaicite:5]{index=5}

“Pek de”nın Anlam ve Kullanım Çerçevesi

“Pek de”, çoğu zaman olumsuzlukla birlikte beklenen derecede değil anlamı doğurur: “Pek de ilginç değil.” Bununla birlikte ironi veya yumuşatma amacıyla olumlu cümlelerde de görülebilir: “Pek de fena sayılmaz.” Bu esneklik, bağlacın ekleme/dahil etme işleviyle “pek”in derece anlamının birleşmesinden gelir; TDK’nin bağlaç tanımıyla uyumludur. :contentReference[oaicite:6]{index=6}

Yaygın Hatalar ve Doğruları

• Bitişik yazım: pekte → pek de (bağlaç ayrı). :contentReference[oaicite:7]{index=7}
• Sertleşme yanılgısı: pek te → pek de (bağlaç “ta/te” olmaz). :contentReference[oaicite:8]{index=8}
• Kesme işareti: pek de’yi ayırmak için kesme kullanılmaz; bağlaç zaten ayrı yazılır. :contentReference[oaicite:9]{index=9}

Örnek Cümleler

“Bu film, beklediğim kadar iyi pek de çıkmadı.”

“Sunum uzun ama pek de sıkıcı değildi.”

“Fikirlerine katılıyorum; pek de haksız sayılmaz.”

Editör Gözüyle: “Pek de”yi Hızla Doğrulamanın Yolu

Metinde “pek de”yi gördüğünüzde şu iki soruyu sorun: (1) “de” ek mi bağlaç mı? Cümleden çıkarınca anlam bozulmadan başka bir bağlaçla (örn. “ayrıca”) yer değiştirebiliyorsa bağlaçtır ve ayrı yazılır. (2) “ta/te”ye dönüştürme eğilimi var mı? Bağlaçta böyle bir dönüşüm yoktur; “pek de” doğru biçimdir. Bu kontrol, TDK’nın kurallarıyla uyumludur. :contentReference[oaicite:10]{index=10}

Sonuç

“Pek de” ifadesinin TDK’ya göre doğru yazımı ayrıdır. Kuralın dayanağı, “de/da”nın bağlaç olarak bağımsız yazılması ve hiçbir biçimde “ta/te”ye dönüşmemesidir. Dilin tarihsel katmanlarında “dahi” ile karşılanan ekleme işlevi, günümüzde “de/da” bağlacında sürmektedir; bu süreklilik hem tarihî dil çalışmaları hem de TDK yazım rehberleriyle desteklenir. :contentReference[oaicite:11]{index=11}

SEO İçin Kısa SSS

“Pek de” bitişik mi yazılır? Hayır, ayrı yazılır. :contentReference[oaicite:12]{index=12}

“Pekte” doğru mu? Hayır; doğru biçim “pek de”. :contentReference[oaicite:13]{index=13}

“Pek te” olur mu? Hayır; bağlaç “ta/te” şeklini almaz. :contentReference[oaicite:14]{index=14}

Kaynaklar

• TDK, Bağlaç Olan da, de’nin Yazılışı. :contentReference[oaicite:15]{index=15}
• MEB üzerinden yayımlanan TDK Yazım Kuralları notu (uyarı maddeleri). :contentReference[oaicite:16]{index=16}
• Ankara Üniversitesi, Köktürkçe: Edat, Bağlaç (tarihsel bağlaç örnekleri). :contentReference[oaicite:17]{index=17}
• TDK, Yazım Kılavuzu (genel başvuru). :contentReference[oaicite:18]{index=18}
• Ahmet Şenlik, “Osmanlı Türkçesindeki Cümle Bağlaçlarının Tasnifine Dair Bazı Öneriler”, Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi. :contentReference[oaicite:19]{index=19}

::contentReference[oaicite:20]{index=20}